Bạn biết gì về làn da
Da là hàng rào đầu tiên để bảo vệ bạn trước những tác nhân của môi trường như ánh nắng mặt trời, tia cực tím, độ ẩm, sức nóng, nhiệt độ và sự ô nhiễm môi trường…Da giúp bạn tránh tổn thương, nhiễm trùng và các độc hại. Da giúp cơ thể bạn tự điều chỉnh nhiệt và đóng vai trò trong cảm giác xúc giác.
Da là một cơ quan lớn nhất của cơ thể. Da người có độ dày là 1,5 – 4 mm, diện tích 1,5m2 – 2m2. Một người trưởng thành nặng 60kg thì trọng lượng da khoảng 4kg. Nếu tính cả hạ bì và mô mỡ trọng lượng da khoảng 15kg. Làn da được cấu tạo 3 lớp, mỗi lớp có một chức năng riêng.
1. Lớp Thượng bì:
Là lớp da ngoài cùng mỏng như tờ giấy sẽ được thay thế dẫn khi chúng bị sừng hóa. Lớp này chứa các hắc tố, có khả năng sản xuất ra Melanin. Số lượng Melanin qui định do màu sắc da.
2. Lớp trung bì :
Nằm dưới lớp thượng bì, lớp trung bì dày hơn lớp thượng bì từ 20 – 40 lần, chứa phần lớn collagen và loại protein chủ yếu nhất của da chiếm tới 75 %, sợi đàn hồi ( Elastin ) và các phân tử polysaccharides giữ vai trò cốt lõi hình thành nên cấu trúc da, giúp làn da tươi sáng, mịn màng. Lớp trung bì còn chứa các dây thần kinh cảm giác, tuyến mồ hôi, nang lông, mạch máu và tuyến bã nhờn.
3. Lớp hạ bì :
Là tổ chức đệm biệt hóa thành tổ chức mỡ, có nhiều ô ngăn cách bởi những vách, nối liền với trung bì trong đó những mạch máu thần kinh phân nhánh lên phía trên. Độ dày của hạ bì tùy thuộc vào thể trạng từng người. Đây là kho dự trữ mỡ lớn nhất của cơ thể, có chức năng điều hòa nhiệt
CÁC THÀNH PHẦN PHỤ CỦA DA
1.Tuyến mồ hôi : là tuyến ngoại tuyết gồm 3 phần:
- Cầu bài tiết hình tròn khu trú ở trung bì sâu, có 2 lớp tế bào là tế bào bài tiết và tế bào vỏ ( bao bọc xung quanh tuyến )
- Ống dẫn qua trung bì
- Ống dẫn đoạn thượng bì có hình xoắn ốc, gồm 1 lớp tế bào có nhiễm hạt sừng
Tùy vùng cơ thể mà số lượng tuyến mồ hôi có khác nhau. Ở lòng bàn tay, bàn chân có 620 cái/1 cm2 , đùi có khoảng 120 cái / 1 cm 2 . Toàn bộ cơ thể có khoảng 2,5 triệu tuyến. Tuyến mồ hôi làm nhiệm vụ điều hòa thân nhiệt, góp phần làm cho thân nhiệt hằng định. Sự bài tiết mồ hôi được điều chỉnh bởi thần kinh giao cảm ở xung quanh tuyến, các trung khu dọc tủy sống, vùng dưới đồi. Các chất như Policarpin, cholin, adrenalin làm tăng tiết mồ hôi, atropin làm giảm tiết mồ hôi.
2. Tuyến bã :
Là tuyến ngoại tiết nằm ngay cạnh nang lông, thông với nang lông bằng ống tiết. Đó là một chùm nang tuyến có nhiều thùy, mỗi thùy có nhiều lớp tế bào. Trong cùng là những tế bào sản xuất ra chất mỡ. Chất mỡ đào thải qua ống tuyến lên mặt da
Có 2 loại tuyến nang lông :
- Tuyến bã nang lông dài nằm ở da đầu, râu, lông nách, lông mu tại những nơi này tuyến bã nang lông không phát triển .
- Tuyến bã nang lông tơ : Nằm ở khắp nơi trên cơ thể trừ lông bàn tay, bàn chân không có tuyến bã. Tuy tuyến bã nang lông tơ có kích thước nhỏ hơn tuyến bã nang lông dài nhưng tế bào tuyến hoạt động mạnh hơn. Bài tiết chất bã nhiều hơn. Ở mặt tuyến bã phát triển gấp 5 lần ở những nơi khác. Số lượng tuyến bã thay đổi khác nhau tùy từng vòng cơ thể, ở da đầu, mặt, ngực, lưng, tầng sinh môn có từ 400 – 900 cái/cm2 , da các vùng còn lại có khoảng 100 cái /cm2 da. Tuyến bã ở miệng( hạt fordyce) và ở rãnh qui đầu ( tuyến tyson) không đổ qua ống tuyến mà bài tiết trực tiếp lên niêm mạc.
3. Nang lông :
Là phần lõm sâu xuống của thượng bì chứa sợi lông và tiếp cận với tuyến bã. Cấu tạo của nang lông gồm : chất sơ cơ bản của lông, sợi lông, lớp vỏ trong, lớp vỏ ngoài, gai lông. Các tế bào sắc tố có trong phần chất cơ bản của lông tạo nên màu sắc cho sợi lông.
Mỗi nang lông gồm 3 phần :
- Miệng nang lông thông ra mặt da
- Cổ nang lông : có miệng tuyến bã thông ra ngoài
- Bao nang lông : là phần dài nhất ăn sâu xuống hạ bì
4. Móng
là 1 tấm sừng mỏng dày chừng 0,3 – 0,75 mm nằm ngọn trong 1 rãnh của mặt đầu ngón. Mỗi ngày móng mọc dài ra khoảng 0,1 mm. Móng chân mọc chậm hơn móng tay, càng nhiều tuổi móng càng mọc chậm. Thời gian thay thế hoàn toàn 1 móng tay khoảng 3 tháng, móng chân 6 tháng.